Materialen & Afval

De Limburgse firma Melotte is het eerste bedrijf ter wereld dat zich specialiseerde in Direct Digital Manufacturing (DDM): een volledig digitaal productieproces, van driedimensionaal ontwerp tot en met de afwerking. Door de verschuiving van vervuilende analoge maakmethodes naar deze digitale productietechnologie vermindert Melotte de schadelijke impact op het milieu met factor 8. Melotte gebruikt DDM onder andere voor dentale toepassingen zoals tandprothesen. Het pionierbedrijf telt 60 medewerkers intern en biedt werk aan nog eens 45 medewerkers in 9 verschillende designcenters, die al meer dan 25.000 patiënten een digitale tandprothese bezorgden.

Cradle to cradle

Door zo weinig mogelijk grondstoffen te gebruiken en afval te produceren, past Melotte het cradle to cradle-principe toe en reduceert het de milieu-impact van haar productieproces met factor 8. Er wordt geen water gebruikt tijdens de productie van de protheses, en met de restwarmte verwarmt het bedrijf haar kantoren. “In tegenstelling tot louter commercieel gedreven keuzes vestigt Melotte de aandacht op keuzes gemaakt voor het welzijn van een duurzame samenleving waar de mens en het milieu centraal staan”, aldus woordvoerster Hildi Willems.

Digitaal designers

Tandtechnicus is een knelpuntberoep in België. “Volgens de statistieken zal in de volgende 25 jaar slechts één tandtechnieker 8 actieve collegaʼs vervangen die anno 2011 aan het werk waren en geleidelijk aan met pensioen gaan”, legt Hildi Willems uit. Het feit dat het beroep niet aantrekkelijk is, heeft deels te maken met het ongezonde traditionele productieproces van prothesen. “Het gieten in was en dupliceren valt bij DDM volledig weg, waardoor wij het beroep heropwaarderen. Het is belangrijk om jongeren te enthousiasmeren. Dat doen we onder meer door ze op te leiden tot digitaal designer,” vertelt Hildi Willems.

Concurrentie van China

Melotte reduceert de productie- en levertermijn tot maximum drie werkdagen. Met haar sterke marktpositie wil het bedrijf de tewerkstelling in eigen land houden. China is de grote concurrent. “De Chinese loonkosten zullen onvermijdelijk stijgen”, aldus Hildi Willems. “Door de snelle veroudering van de eigen bevolking en de toenemende welvaart zal ook de vraag naar tandprotheses in China zelf toenemen. Meer dan hoog tijd dus om niet enkel bij Melotte maar ook wereldwijd het roer om te gooien, als we willen voorkomen dat een eenvoudig kunstgebit op zekere dag een duur luxeproduct wordt.”

CATAPA werd opgericht in 2005 en kan rekenen op een 100-tal vrijwilligers. De organisatie verricht onderzoekswerk en informeert en sensibiliseert rond de grondstoffenproblematiek. Ze focust daarbij op de problemen met grootschalige mijnbouw in Latijns-Amerika. Daartoe werkt CATAPA samen met sociale bewegingen en ngo’s in het Zuiden. CATAPA klaagt niet enkel de gevolgen van mijnbouw aan, maar informeert ook over meer milieuvriendelijke alternatieven zoals recyclage en urban mining (het herwinnen van metalen uit afval). Ze bouwt ook in Vlaanderen aan een breed netwerk van veelal jonge mensen, die zich engageren voor duurzame ontwikkeling.

Breed netwerk

“We bieden mensen een concreet engagement aan rond de Noord-Zuidproblematiek”, vertelt Charlotte Christiaens van CATAPA. De organisatie verricht onderzoekswerk, informeert en sensibiliseert rond de gevolgen van grootschalige mijnbouw in Latijns-Amerika. Daartoe werkt CATAPA samen met sociale bewegingen en ngoʼs in Latijns-Amerika, maar bouwt ze ook in België aan een breed netwerk.

Urban mining

Van smartphones en laptops tot afvoerbuizen en elektriciteitskabels: metalen gebruiken we allemaal. “De ontginning van grondstoffen gebeurt meestal in het Zuiden, en heeft daar grote schadelijke gevolgen”, legt Charlotte Christiaens uit. CATAPA klaagt die gevolgen aan, maar informeert ook over meer milieuvriendelijke alternatieven zoals recyclage en urban mining (het herwinnen van metalen uit afval). Met een publiekscampagne in samenwerking met de vzwʼs Netwerk Bewust Verbruiken en Ecolife wil CATAPA de problematiek bekend maken bij het brede publiek.

Internationaal seminarie

Overleg en participatie staan centraal bij CATAPA: zowel binnen de eigen organisatie als in samenwerking met haar partners in Latijns-Amerika. Ze organiseert ieder jaar een vormings- en een bewegingsweekend waaraan zowel nieuwe geïnteresseerden als ervaren leden deelnemen. En driejaarlijks is er een internationaal seminarie in Latijns-Amerika, waarop Belgische deelnemers lokale organisaties ontmoeten. “We zijn een heel open organisatie. We luisteren naar mekaar en iedereen kan voorstellen doen voor nieuwe initiatieven”, aldus Charlotte Christiaens. “De uitdaging is om vrijwilligers te blijven vormen en motiveren, want zij zijn het fundament van CATAPA”.

Gaëtan Duyckaerts est un des développeurs du système CIMEDE (Construction Industrielle de Maisons Evolutives Durables et Economiques), nouveau concept innovateur dans le monde de la construction en ossature bois. Développé au sein de l'Atelier de l'Avenir, il offre une certaine flexibilité aux solutions de logement, puisque les cloisons sont amovibles. La philosophie de Gaëtan Duyckaerts est de rendre l'immeuble meuble. Il travaille pour ce faire en réunissant industriels, universités et centres de recherche. Par ailleurs, l'Atelier promeut l'intégration socio-professionnelle par le travail de personnes sourdes et mal-entendantes. 

“Ons bedrijf heeft een vermogen van 6 miljoen euro, dat gerund wordt door een algemene werknemersvergadering die het sociale doel van de vereniging vooropstelt. Een model dat ons toelaat om 10 jobs per jaar te creëren en dat sinds 30 jaar.” (William Wauters, directeur van Terre)

Terre stelt één enkele ambitie voorop : werk bieden aan iedereen. Sinds zijn oprichting zestig jaar geleden, heeft de groep 300 jobs gecreëerd voor mensen die minder gemakkelijk toegang krijgen tot de arbeidsmarkt: laaggeschoolden, mensen met een handicap, ex-gedetineerden… De onderneming is sinds de begindagen actief in de sectoren van hergebruik en recyclage, maar zet nu ook in op duurzame ontwikkeling. Terre houdt rekening met sociale, economische en ecologische aspecten. Het hele ondernemingsmodel is bovendien gebaseerd op een participatief management dat je nergens anders terugvindt.

Toen in 2007 een grote klant wegviel bij de beschutte werkplaats Le Saupont in Bertrix, leidde dit tot een zware crisis. Dit verplichtte de organisatie om het roer radicaal om te gooien en te kiezen voor de ontwikkeling van meer diverse activiteiten, voor professionalisering en het investeren in een milieuvriendelijkere aanpak. Dit alles zonder de maatschappelijke ambities ten opzichte van hun gehandicapte werknemers uit het oog te verliezen.

Jarenlang was de hoofdactiviteit van de werkplaats de verpakking van goederen voor een grote klant, die vaste, regelmatige bestellingen plaatste. Tegelijk werd een houtafdeling uitgebouwd, waar meer transportpallets werden vervaardigd. De markt was stabiel en het was zelfs niet nodig om nieuwe klanten te gaan zoeken of te diversifiëren. Maar de crisis heeft de situatie veranderd. De onderneming stond voor de keuze: evolueren of een groot aantal van de activiteiten stilleggen – en dus ook een aanzienlijk deel van het kwetsbare personeel op straat zetten. De uitdaging was enorm: de activiteiten diversifiëren om nieuwe klanten aan te trekken, al het personeel opnieuw opleiden zodat niemand uit de boot valt en de milieuaspecten in de onderneming optimaliseren om te besparen.

Op economisch vlak was de diversificatie een succes. Le Saupont kan vandaag instaan voor een groot deel van de fases van het productieproces van een heleboel producten. Sociaal werd er ingezet op opleiding en vorming van het personeel met als hoofddoel: geen ontslagen! Ze verkleinden hun ecologische voetafdruk door de ingebruikname van nieuwe gebouwen, een systeem van tri-generatie en een verregaand sorteer- en recyclagesysteem. Vandaag telt het bedrijf 250 medewerkers. Hoewel de toekomst onzeker blijft, zorgt het dynamisme van het bedrijf en het respect voor zijn basiswaarden dat de organisatie de uitdagingen de baas kan.

Yellow Events ontstond in 2006 en is gespecialiseerd in het bedenken, ontwikkelen en coördineren van evenementen. Sinds 2008 staat het team van Yellow Events in voor de organisatie van evenementen die “mens en natuur voorop zetten”. Het kader creëerden ze aanvankelijk zelf met een lijst van 150 sociale criteria en milieuvereisten. Om de communicatie met haar klanten te bevorderen, gebruikt  de organisatie een eenvoudig hulpmiddel dat het duurzaamheidsgehalte van een evenement op een visuele manier voorstelt.

De economische crisis heeft allesbehalve een rem gezet op de ambities van Yellow Events op het vlak van milieu en duurzame ontwikkeling.  Zo behaalde de organisatie in 2013 het EMAS certificaat en de ISO 14001- norm. En de ambities reiken nog veel  verder…
 

“La Fol’Fouille” is een initiatief van de vzw "L’Eglantier", een vereniging die sinds 1978 instaat voor de opvang en begeleiding van vrouwen in moeilijkheden.

Dit burgerinitiatief is actief in de 6 gemeenten van het noordwesten van Waals Brabant (Braine l’Alleud, Waterloo, Lasne, La Hulpe, Rixensart en Braine le Château). Het initiatief speelt een grote rol binnen "L’Eglantier", maar is tevens een belangrijke speler op het gebied van duurzame ontwikkeling in Waals Brabant.

De activiteiten van "La Fol'Fouille" zijn gebaseerd op het (her)gebruik van spullen die opgehaald of geschonken worden. Deze spullen worden ofwel verwerkt in een nabijgelegen recyclagecentrum, ofwel verkocht in de verkoopruimte van "La Fol'Fouille". In 2013 verwerkte de tweedehandswinkel meer dan 100 ton materiaal. Daarvan kon 90% onmiddellijk worden gevaloriseerd of via partnerschappen met de commerciële of non profit recyclagesector worden verwerkt. Dankzij deze activiteiten kan de lokale gemeenschap haar ecologische voetafdruk sterk terugdringen.

Met haar werking, wil "La Fol’Fouille" bijdragen aan een sociale en solidaire economie, met een combinatie van socio-professionele integratieprojecten, vrijwilligerswerk, sociale diversiteit en sociaal-maatschappelijke doelstellingen. In dat kader werkt de vereniging samen met andere spelers uit de regio, zoals overheden, OCMW’s, verenigingen en bepaalde commerciële organisaties, en dit zowel op gemeentelijk als provinciaal niveau. Deze dynamiek werd verzilverd dankzij het Solid’R-label, de erkenning als “Ressourcerie/Kringwinkel” door Wallonië en het actieve lidmaatschap binnen RESSOURCES, de federatie van bedrijven uit de sociale economie die actief zijn op het vlak van afvalvermindering door inzameling, recyclage en hergebruik van voorwerpen en producten.

Dit economisch model vertaalt zich ook in een beleid van ‘sociale’ prijzen, die aan een gevarieerd publiek -met onder andere kwetsbare en gemarginaliseerde personen- toelaten in hun basisbehoeften te voorzien, en dit in alle levensfases, over kind en student tot gezinshoofd, en zowel in de professionele als in de vrije tijd.

Het menselijke aspect is een van de pijlers van de activiteiten van “La Fol’Fouille” en komt onder meer tot uiting door de inzet van de vijftig vrijwilligers, de artikel-60-arbeiders (acht op dit moment) en de vier betaalde werknemers. Dit team bouwt samen aan de verwezenlijking van de doelen van “La Fol’Fouille” binnen het project van "L’Eglantier" en dit in een sfeer van solidariteit en respect voor de directe leefomgeving.

De winst die door "La Fol’Fouille" gerealiseerd wordt, wordt geïnjecteerd in "L’Eglantier". Dankzij deze financiering is de vzw voor het realiseren van haar missie niet uitsluitend afhankelijk van subsidies -hoe nodig en nuttig ook- maar kan ze ook rekenen op de inkomsten van een duurzaam burgerinitiatief. "La Fol'Fouille"  vormt daarmee een model van "consumptie" die alle betrokken partijen ten goede komt (de schenkers, de klanten, het team van La Fol’Fouille).

Située à Bruxelles, dans la commune de Neder-Over-Heembeek, la Ferme Nos Pilifs, Entreprise de Travail Adapté, occupe 140 personnes handicapées dans des métiers variés tels que la manutention, l'entreprise de jardins, la pépinière, l'estaminet, l'épicerie et la ferme d'animation.

Un travail pour chacun  (s'adapter à la différence)

La ferme est située dans un écrin de verdure en pleine ville, au cœur de la capitale de l'Europe. Etendu sur un terrain de 5 ha, le parc animalier accueille tous les animaux que l'on s'attend à trouver dans une ferme. Derrière ce cadre idyllique, se cache cependant toute une entreprise dont l'objectif principal est de proposer un travail utile, valorisant et rémunérateur à toute personne porteuse d'un handicap. De plus, nous avons à cœur de rencontrer cet objectif social en y alliant les aspects économiques et environnementaux et de faire ainsi de la Ferme une entreprise durable.

Explorer, un drone marin pour lutter contre les déchets plastiques

Conception d'un drone marin électrique, collecteur de déchets pour traiter la pollution plastique des océans dans sa globalité, depuis sa source, en passant par le ramassage des débris jusqu'à leur revalorisation. Ce drone fonctionne comme un sous-marin, doté d'un échosondeur permettant de s'orienter et de détecter les débris. Il recharge ses batteries auprès d'une plateforme de recharge hydrolienne et  vide son conteneur dans un chalutier qui ramène les déchets à terre où ils sont revalorisés en énergie. Outre la restauration des écosystèmes, le premier rôle d'Explorer est de sensibiliser la population.