Leefmilieu

De Limburgse firma Melotte is het eerste bedrijf ter wereld dat zich specialiseerde in Direct Digital Manufacturing (DDM): een volledig digitaal productieproces, van driedimensionaal ontwerp tot en met de afwerking. Door de verschuiving van vervuilende analoge maakmethodes naar deze digitale productietechnologie vermindert Melotte de schadelijke impact op het milieu met factor 8. Melotte gebruikt DDM onder andere voor dentale toepassingen zoals tandprothesen. Het pionierbedrijf telt 60 medewerkers intern en biedt werk aan nog eens 45 medewerkers in 9 verschillende designcenters, die al meer dan 25.000 patiënten een digitale tandprothese bezorgden.

Cradle to cradle

Door zo weinig mogelijk grondstoffen te gebruiken en afval te produceren, past Melotte het cradle to cradle-principe toe en reduceert het de milieu-impact van haar productieproces met factor 8. Er wordt geen water gebruikt tijdens de productie van de protheses, en met de restwarmte verwarmt het bedrijf haar kantoren. “In tegenstelling tot louter commercieel gedreven keuzes vestigt Melotte de aandacht op keuzes gemaakt voor het welzijn van een duurzame samenleving waar de mens en het milieu centraal staan”, aldus woordvoerster Hildi Willems.

Digitaal designers

Tandtechnicus is een knelpuntberoep in België. “Volgens de statistieken zal in de volgende 25 jaar slechts één tandtechnieker 8 actieve collegaʼs vervangen die anno 2011 aan het werk waren en geleidelijk aan met pensioen gaan”, legt Hildi Willems uit. Het feit dat het beroep niet aantrekkelijk is, heeft deels te maken met het ongezonde traditionele productieproces van prothesen. “Het gieten in was en dupliceren valt bij DDM volledig weg, waardoor wij het beroep heropwaarderen. Het is belangrijk om jongeren te enthousiasmeren. Dat doen we onder meer door ze op te leiden tot digitaal designer,” vertelt Hildi Willems.

Concurrentie van China

Melotte reduceert de productie- en levertermijn tot maximum drie werkdagen. Met haar sterke marktpositie wil het bedrijf de tewerkstelling in eigen land houden. China is de grote concurrent. “De Chinese loonkosten zullen onvermijdelijk stijgen”, aldus Hildi Willems. “Door de snelle veroudering van de eigen bevolking en de toenemende welvaart zal ook de vraag naar tandprotheses in China zelf toenemen. Meer dan hoog tijd dus om niet enkel bij Melotte maar ook wereldwijd het roer om te gooien, als we willen voorkomen dat een eenvoudig kunstgebit op zekere dag een duur luxeproduct wordt.”

Een korte keten en een lokale en ecologische productie moeten ook mogelijk zijn voor onderhouds- en schoonmaakmiddelen. Met die overtuiging creëerden de vrijwilligers van het Rode Kruis Oudergem in 2010 de Sociale en Ecologische Drogisterij. Mensen uit kwetsbare milieus leren tijdens workshops hoe ze op een ecologische en kostenbesparende manier zelf onderhoudsproducten kunnen maken. Het Rode Kruis Oudergem organiseert eveneens opleidingen, zodat ook OCMW’s op hun beurt de workshops kunnen aanbieden.

Een terugkeer naar de oude gewoonten

Een gemiddeld Belgisch huishouden geeft jaarlijks meer dan 250 euro uit aan schoonmaakmiddelen, een hoog bedrag voor kwetsbare gezinnen. Het merendeel van deze middelen zijn bovendien schadelijk en vervuilend voor het leefmilieu. Het is echter mogelijk om met enkele gezonde en goedkope basisproducten zoals witte azijn, sodakristallen, Marseille zeep of essentiële oliën kwalitatief hoogstaande onderhoudsproducten te maken (wasmiddel, vaatwasmiddel, ontkalker, enz.). Het Rode Kruis van Oudergem heeft daarom besloten workshops te geven waar mensen leren hoe ze zelf natuurlijke onderhoudsproducten kunnen maken. Dankzij deze workshops kunnen families hun budget voor schoonmaakmiddelen terugbrengen tot slechts 50 euro per jaar.

Workshops die zichzelf financieren

Oorspronkelijk waren de workshops enkel voor minderbedeelden, maar sinds 2012 kan iedereen voor 20 euro de workshop komen volgen. Dankzij deze bijdrage kan het project zichzelf financieren en kunnen minderbedeelden uit Oudergem gratis aan de workshops deelnemen. De workshops zijn ook een echte ontmoetingsplaats voor mensen van verschillende sociale klassen, culturen en generaties. De Sociale en Ecologische drogisterij is een pionier en het is niet minder dan logisch dat andere Brusselse gemeenten het voorbeeld volgen. Eind 2013 is het Rode Kruis Oudergem gestart met workshops rond het maken van producten voor persoonlijke hygiëne.

CATAPA werd opgericht in 2005 en kan rekenen op een 100-tal vrijwilligers. De organisatie verricht onderzoekswerk en informeert en sensibiliseert rond de grondstoffenproblematiek. Ze focust daarbij op de problemen met grootschalige mijnbouw in Latijns-Amerika. Daartoe werkt CATAPA samen met sociale bewegingen en ngo’s in het Zuiden. CATAPA klaagt niet enkel de gevolgen van mijnbouw aan, maar informeert ook over meer milieuvriendelijke alternatieven zoals recyclage en urban mining (het herwinnen van metalen uit afval). Ze bouwt ook in Vlaanderen aan een breed netwerk van veelal jonge mensen, die zich engageren voor duurzame ontwikkeling.

Breed netwerk

“We bieden mensen een concreet engagement aan rond de Noord-Zuidproblematiek”, vertelt Charlotte Christiaens van CATAPA. De organisatie verricht onderzoekswerk, informeert en sensibiliseert rond de gevolgen van grootschalige mijnbouw in Latijns-Amerika. Daartoe werkt CATAPA samen met sociale bewegingen en ngoʼs in Latijns-Amerika, maar bouwt ze ook in België aan een breed netwerk.

Urban mining

Van smartphones en laptops tot afvoerbuizen en elektriciteitskabels: metalen gebruiken we allemaal. “De ontginning van grondstoffen gebeurt meestal in het Zuiden, en heeft daar grote schadelijke gevolgen”, legt Charlotte Christiaens uit. CATAPA klaagt die gevolgen aan, maar informeert ook over meer milieuvriendelijke alternatieven zoals recyclage en urban mining (het herwinnen van metalen uit afval). Met een publiekscampagne in samenwerking met de vzwʼs Netwerk Bewust Verbruiken en Ecolife wil CATAPA de problematiek bekend maken bij het brede publiek.

Internationaal seminarie

Overleg en participatie staan centraal bij CATAPA: zowel binnen de eigen organisatie als in samenwerking met haar partners in Latijns-Amerika. Ze organiseert ieder jaar een vormings- en een bewegingsweekend waaraan zowel nieuwe geïnteresseerden als ervaren leden deelnemen. En driejaarlijks is er een internationaal seminarie in Latijns-Amerika, waarop Belgische deelnemers lokale organisaties ontmoeten. “We zijn een heel open organisatie. We luisteren naar mekaar en iedereen kan voorstellen doen voor nieuwe initiatieven”, aldus Charlotte Christiaens. “De uitdaging is om vrijwilligers te blijven vormen en motiveren, want zij zijn het fundament van CATAPA”.

Eric Dubois mène un combat sur deux fronts. Il est animateur nature chez Natagora, où il mène le projet « Nature pour tous », qui offre la possibilité à des personnes ayant des difficultés mentales, économiques ou socio-culturelles de découvrir la nature.

Il est également un des organisateurs de la journée « Fokapana ». Durant cette dernière, il tente d'effacer les différences entre les personnes en faisant des activités telles que des ateliers nature, de photographie ou encore par le tai-chi.

L'ouragan « Stan » : entre réforme agraire et pratiques chamaniques

Lorsqu'on tente d'expliquer une catastrophe naturelle, on a de plus en plus tendance à ne pas pointer exclusivement l'élément perturbateur lui-même - un ouragan, par exemple - mais à identifier également divers facteurs anthropiques (politiques, urbanistiques, démographiques, agricoles…) ayant aggravé ou modéré les impacts de celui-ci. Tout bénéfice pour une analyse multidisciplinaire. Mais, influencés par leurs lunettes occidentales ethno-centrées, beaucoup d'experts sont tentés, lorsqu'ils se penchent sur le Sud, de négliger une dimension supplémentaire située aux confins du symbolique et du spirituel : la tombée en désuétude de rites coutumiers.

Julie Hermesse est anthropologue de formation. Elle travaille à l'UCL au laboratoire d'anthropologie prospective  et est chargée de recherche au FNRS. Elle est également membre du GIRAF (Groupe Interdisciplinaire belge de Recherche en Agroécologie). Les recherches de Julie Hermesse portent sur les pratiques plus résilientes que des agriculteurs développent ou remettent en place face aux phénomènes hydro-météorologiques forts, tels que les ouragans, exacerbés par les changements climatiques. Elle a mené ses recherches au Guatemala, à Cuba, aux Philippines et depuis 2014 en Belgique aussi. L'originalité de ses recherches est d'allier ces thématiques d'ordre environnemental avec un regard anthropologique. Ainsi, Jullie Hermesse ne se limite pas aux pratiques mises en place, mais elle adresse également les questions de sens ("qu'est-ce que l'ouragan signifie pour les populations?") et de transmission des pratiques.

Sa thèse doctorale "L'ouragan Stan : quand des glissements de terrain dévoilent des transformations environnementales et culturelles. Ethnographie d'une municipalité de l'altiplano mam du Guatemala", défendue en 2011 au Laboratoire d'anthropologie prospective de l’UCL a été nominée au Doctoral Thesis Award for Future Generations en 2013.

Après une carrière de plus de 10 ans dans le secteur événementiel, Pierre Lebrun a fondé Yellow Events en 2006.
Ce bureau de création, conception et coordination d'événements a intégré une approche durable dans ses pratiques professionnelles. Le bien-être de l'équipe, la convivialité et la transparence sont les valeurs qui dirigent la gestion du bureau. Grâce au professionnalisme et à la qualité des événements organisés, Yellow Events compte de nombreux clients qui ne sont pas attirés par les aspects durables en premier lieu.   
 

Solutions durables pour stopper la dégradation des ressources en eau des villes des pays en développement

Cette thèse étudie la gestion des ressources en eau, dans les villes des pays en développement, en proie à une urbanisation anarchique. Elle met en évidence les facteurs à l'origine de la gestion approximative de leurs ressources en eau et développe une stratégie cohérente pour une gestion rationnelle et durable de l'eau. L'étude a été menée dans le bassin versant de l'Abiergué à Yaoundé (Cameroun) et repose sur une démarche holistique et participative, découlant d'une combinaison des approches "Gestion Intégrée des Ressources en Eau " et "Ecosystème et Santé humaine".

l en ressort que des facteurs d'ordre historique, politique, économique, social, environnemental et mésologique ont structurés une gestion des ressources en eau marquée par de nombreuses lacunes et contraintes. Le faible accès à l'eau potable et à l'assainissement, les inondations, l'endémicité des maladies hydriques, la pollution des eaux... contribuent à la paupérisation des ménages et freinent le développement des villes.

A travers différents scénarios,  l'étude propose des actions concrètes qui intègrent l'éducation, l'amélioration du service de collecte et de traitement des déchets et leur gestion efficace, l'aménagement de l'espace urbain, tout en prenant aussi en compte les aspects sociaux et fonciers.

Yellow Events ontstond in 2006 en is gespecialiseerd in het bedenken, ontwikkelen en coördineren van evenementen. Sinds 2008 staat het team van Yellow Events in voor de organisatie van evenementen die “mens en natuur voorop zetten”. Het kader creëerden ze aanvankelijk zelf met een lijst van 150 sociale criteria en milieuvereisten. Om de communicatie met haar klanten te bevorderen, gebruikt  de organisatie een eenvoudig hulpmiddel dat het duurzaamheidsgehalte van een evenement op een visuele manier voorstelt.

De economische crisis heeft allesbehalve een rem gezet op de ambities van Yellow Events op het vlak van milieu en duurzame ontwikkeling.  Zo behaalde de organisatie in 2013 het EMAS certificaat en de ISO 14001- norm. En de ambities reiken nog veel  verder…