Educatie & Vorming

WijDelen vzw stimuleert en promoot, aan de hand van online platformen Peerby en Peergroups, het delen van spullen tussen buren, collega’s en organisaties. Het doel is delen zo gemakkelijk en toegankelijk mogelijk te maken. De vzw wil uitgroeien tot een coöperatie die steunt op het verdienmodel Peergroups.be (deelgroepen tussen collega’s). De winst die daaruit voortvloeit, zal worden ingezet ter promotie van het gratis deelplatform Peerby.be.

For Good is een impactgerichte onderneming die ernaar streeft de ecologische voetafdruk van haar gebruikers te verkleinen, voor eens en voor altijd. De makers van For Good ontwikkelden een geautomatiseerde dienst (smartphone-app en online platform) die gebruikers op weg helpt naar een duurzamere levensstijl door hun gedrag op te volgen en bij te sturen op vlak van mobiliteit, consumptie en energiegebruik. Op een leuke en eenvoudige manier worden de gebruikers actief in de groeiende For Good-community.

Peerby is het eerste deelplatform dat mensen toelaat op grote schaal spullen te delen. Door het delen van spullen te promoten en te faciliteren wil WijDelen een gedragsverandering stimuleren van bezit naar gebruik van spullen. Bovendien verbindt de vzw buren, collega’s en organisaties onderling. Het platform werkt vraaggestuurd en is bijzonder toegankelijk. Iets nodig, stel gewoon de vraag. Je bericht komt terecht bij alle naburige Peerby-leden en je vindt snel wat je zoekt. Het systeem is daarmee eenvoudig, sociaal, ecologisch en economisch. “Fan zijn van je probleem, niet van je oplossing, blijft voor de nodige drive zorgen” weet Lieven D’hont, medeoprichter van het deelplatform. 

Deelplatform

In 2013 richtten Lieven, Ludo en Kristof het eerste deelplatform WijDelen.be op. Dit werd meteen een succes en het jaar erop startte de samenwerking met de Amsterdamse startup Peerby. “We leren veel van elkaar. Zowel voor social media als voor het ontwikkelen van een nieuw businessmodel” vertelt Lieven. In 2017 overschreed de organisatie de kaap van 25.000 leden. Tot dan functioneerde het initiatief enkel op subsidies en giften. Begin 2017 lanceerde WijDelen Peergroups om het model financieel rendabel te maken. De eerste klanten zijn Colruyt, Ikea en Greentrack. Eens het initiatief tien klanten telt, vermoedelijk in het najaar van 2017, zal de vzw omgevormd worden tot een coöperatie die een duurzaam beheer van het model zal garanderen. “In de toekomst willen we een breed gedragen ecosysteem voor het delen van spullen op punt zetten.”  

Mentaliteits- en gedragsverandering

Het delen van spullen is een eerste stap in de omschakeling naar een cultuur waarin bezit en spullen een andere invulling krijgen. “Zo heb ik eigenlijk een gat nodig in de muur en geen boormachine” legt Lieven uit. En die omschakeling is nodig als we willen afstappen van overconsumptie en excessief materiaalbezit. De kracht van Peerby is haar laagdrempeligheid. Het uitgangpunt is het vertrouwen tussen mensen en de grote bereidheid om elkaar te helpen. “Mensen houden van hun spullen, maar hebben er ook plezier aan om ze uit te lenen omdat ze met hun spullen anderen kunnen helpen. Dat is de dynamiek die we willen opwekken” stelt Lieven.

Al sinds 2011 zetten de tweede en derde graad van het Notre-Dame Instituut uit Bastenaken zich in voor de transitie naar een duurzame samenleving. De school ontwikkelt educatieve activiteiten rond duurzame ontwikkeling en betrekt hierbij de volledige leergemeenschap. Aanvankelijk kleinschalige activiteiten gericht op het sensibiliseren van haar leerlingen, groeiden uit tot een veelheid aan projecten rond energie-efficiëntie, sorteren en recycleren, waterbesparing en duurzame voeding. Op die manier draagt het INDSé bij aan het welzijn en de gezondheid van haar leerlingen en personeel enerzijds, en de gezondheid van onze planeet anderzijds. De school telt meer dan 1100 leerlingen.

Agenda 21

De projecten en activiteiten van het INDSé vertrekken vanuit beginsel 21 van de Verklaring van Rio: “The creativity, ideals and courage of the youth of the world should be mobilized to forge a global partnership in order to achieve sustainable development and ensure a better future for all”. De ‘Stuurgroep Agenda 21’ van de school verenigt de verschillende betrokken actoren en coördineert de acties en projecten. In december 2015 ontving de school het label “Agenda 21 Scolaire” van Coren vzw. Dit label beloont de geleidelijke integratie van duurzame ontwikkeling in het onderwijs en op organisatorisch niveau, en het openstellen naar de buitenwereld aan de hand van partnerschappen, synergiën en samenwerkingsdynamieken.

De school van morgen

De school organiseert onder andere artistieke projecten met gerecycleerde materialen. Verder installeerde ze waterloze urinoirs, een sorteercentrum en composthopen en hecht ze veel belang aan energiebezuiniging. Deze toekomstgerichte initiatieven van het INDSé benadrukken de innovatieve denkwijzen van haar leerlingen en leerkrachten. In de toekomst wil de school ook de ouders meer betrekken. In de opleiding van onze jongeren een dimensie duurzame ontwikkeling integreren is voor de school van cruciaal belang. Dit zal een positieve impact hebben op de levensomstandigheden van de toekomstige generaties. “We moeten echt een mentaliteitsverandering op gang brengen” stelt Dominique Lambert, Adjunct-Directeur. “We moeten ons consumptie- en productiemodel, met haar perverse effecten, herdenken. Hiermee beginnen we het best bij onze jongeren”.

Het duurzaamheidskantoor leidt het dagelijks functioneren van het duurzaam ontwikkelingsbeleid. Hier nemen studenten en personeel initiatieven en coördineren ze projecten. Het is hun taak om duurzame projecten te stimuleren, te faciliteren en om hierover te adviseren.

Het duurzame ontwikkelingsbeleid van de UGent wordt gesteund door een stevig netwerk, dat onder andere bestaat uit de denktank Transitie UGent, de studentenvereniging UGent 1010 en een grote groep sympathisanten die samen werken aan het lanceren van nieuwe projecten. Hierbij is een grote groep mensen betrokken die hun expertise inzetten bij de verschillende projecten en die helpen om talloze initiatieven op touw te zetten, maar die ook een aanzienlijke invloed hebben op het beleid van de universiteit.
 
Het begon allemaal in 2012 toen de studiegroepen en studentenverenigingen werden uitgenodigd om zich te engageren voor het behoud van hun werkomgeving. Een honderdtal groepen, waaronder de Raad van Bestuur, besloot de uitdaging aan te gaan. Een van de doelstellingen was het ontwikkelen van een langetermijnvisie betreffende duurzaamheid.
Zo gingen bijna 150 stafleden, studenten, deskundigen en geëngageerde besluitvormers aan het werk onder de naam Transitie UGent. Ze gingen op zoek naar bestaande duurzame initiatieven, formuleerden aantrekkelijke doelstellingen en werkten overgangstrajecten uit. Hun werk werd gepubliceerd in een memorandum en tegen eind 2013 besloot het directiecomité van de universiteit zijn steun te verlenen aan hun visionaire inzichten.
Vandaag de dag is het duurzaam ontwikkelingsbeleid een van de strategische doelen geworden van de Universiteit van Gent met zijn 10.000 werknemers en 40.000 studenten.

AFD wil een sociale impact hebben in ontwikkelingslanden als Afrika, Zuid-Amerika en Azië. Concrete projecten verbinden studenten van verschillende disciplines met externe partners (zoals 11.11.11, Oxfam, kleine NGO’s) en de lokale bevolking. Alle projecten van AFD moeten een impact hebben op de lange termijn, dus ook als het project afgelopen is.

AFD werd in 2013 opgericht door studenten van verschillende faculteiten van de Universiteit van Leuven. In de loop van het academiejaar 2013-2014 werden drie projecten opgestart en in het jaar daarop zagen maar liefst acht projecten het daglicht. Het initiatief is uitgegroeid tot een succesvolle organisatie waarbij leden van 11 faculteiten zijn betrokken. De evenementen die worden georganiseerd, hebben tot doel zoveel mogelijk studenten te bereiken en hun interesse te wekken voor alle aspecten van internationale samenwerking voor ontwikkeling. De week van het Zuiden is daar een voorbeeld van: deze vond plaats in maart 2015 en maart 2016. Bijna 800 deelnemers kwamen bijeen voor een Afrikaanse culinaire avond. De bekende journalist Rudi Vranckx gaf er een speciale lezing over de vluchtelingencrisis.

Op plaatselijk verzoek richtte de AFD in 2014 een afdeling op in Louvain-La-Neuve, en begin 2016 kwam er een tweede afdeling bij in Utrecht. Beide worden gesteund door AFD Leuven. De drie departementen werken op een efficiënte manier samen en komen vier keer per jaar bijeen tijdens de Algemene Vergadering. In 2016 werd er ook een samenwerking gestart met de Zuid-Afrikaanse studenten van de Universiteit van Stellenbosch.

Alle leden van AFD werken op vrijwillige basis en de meesten zijn studenten als ze bij de organisatie komen. Elk project wordt geleid door een coach.

Alle projecten van AFD draaien rond maatschappelijke duurzaamheid. Sénérgie is daar een goed voorbeeld van. Het project werd opgezet in Senegal en werd drie jaar lang door AFD gesteund. Sénérgie is een sociale start-up die schone, veilige en betaalbare energie-oplossingen wil bieden, aangepast aan de noden en vermogens van de landelijke bevolking van Senegal. Zo verkoopt Sénérgie kleine Solar Home systemen aan de inwoners, voor een betaalbare prijs, zodat zelfs de laagste inkomensklasse gebruik kan maken van zonne-energie, en dat dankzij microfinanciering.

Elke beslissing die de organisatie neemt, wordt genomen met het oog op duurzaamheid. De plaatselijke boeren moeten hun werk kunnen voortzetten op basis van het systeem dat ze zelf hebben helpen opzetten. Door de studenten te onderrichten in deze benadering, hoopt AFD de grote principes van duurzame energie te blijven steunen en een basisnorm te leggen voor de nieuwe generatie en de algehele sociale structuur in het Noorden en Zuiden.

Sinds de jaren ’80 werkt het Robert Schuman Instituut voor beroeps- en technisch onderwijs, in de Duitstalige Gemeenschap, aan een pedagogisch project rond het concept van milieubehoud en duurzame ontwikkeling.

In het begin waren er bomen

Zoals zo veel scholen begon het Robert Schuman Instituut in de jaren ’80 samen met de leerlingen activiteiten te organiseren rond het thema ‘natuur’ : er werden hagen en inheemse boomsoorten aangeplant, een educatieve vijver gegraven, bloemenvelden gezaaid, enz. Wat is daar nu, twintig jaar later, van overgebleven ? Om te beginnen, een prachtige groene krans die de gebouwen omhult. En verder : een stevig pedagogisch project, dat stap voor stap werd opgebouwd en vandaag is uitgegroeid tot een dynamiek die het hele schoolleven bezielt.

Van de natuur naar de planeet

De milieutop van Rio in 1992 wekte bij veel leerkrachten het bewustzijn dat het wel goed was om de leerlingen over de natuur te leren, maar dat dit op zichzelf onvoldoende was. Er moet ook aandacht worden besteed aan de andere aspecten van het systeem ‘Aarde’ en aan alles wat ertoe bijdraagt dat de bewoners van deze planeet al dan niet over de middelen beschikken om in hun behoeften te voorzien. Vandaag hebben thema’s als gezondheid, democratie, rechtvaardige noord-zuid betrekkingen en burgerschap op een heel natuurlijke manier hun plaats veroverd in het Robert Schuman Instituut.

Jongeren die baas zijn over hun toekomst

De 14 studierichtingen binnen het instituut hebben deze verschillende onderwerpen elk op hun eigen manier in de praktijk omgezet. Hoe kan een school kappers, koks, monteurs of tekenaars zo opleiden, dat ze in hun toekomstige beroep rekening houden met de toekomst van onze planeet ? Het is een essentiële uitdaging in ons onderwijs, die deze leerkrachten met veel succes hebben opgenomen. Ook al blijven bepaalde vragen nog onbeantwoord. Er werd een kalender opgesteld rond duurzame voeding, de school organiseerde een tentoonstelling rond de sociale impact en de gevolgen voor het milieu van de fabricatie van mobiele telefoons of jeans, er werd een videoreportage gemaakt over duurzame ontwikkeling, enz. Al deze initiatieven bieden de leerlingen de mogelijkheid om vaardigheden te ontwikkelen die hen beter voorbereiden bij het vinden van hun plaats in een duurzamere wereld.

ISO14001

Het beheer van de gebouwen, de administratie en de kantoren evolueerde volgens dezelfde principes. Maar liefst 42 verschillende afvalsoorten worden gerecycleerd in diverse ateliers. De verf en de onderhoudsproducten die de school gebruikt, worden gekozen op basis van hun lage impact op het milieu, gerecycleerd papier is de algemene regel,… In het kader van deze maatregelen werd enkele jaren geleden een milieuzorgsysteem ingevoerd, waardoor de school het ISO 14001 certificaat behaalde.

Zeg me wat je eet …

Het Robert Schuman Instituut stelde ook een handvest op met betrekking tot duurzame voeding, dat in de praktijk op talloze manieren wordt toegepast: de refter biedt biologische voeding aan, er zijn partnerships met kleine, plaatselijke producenten en de snoep- en blikjesautomaten werden vervangen door… een appelautomaat. De invoer van deze praktijken bracht meer dan eens een kleine revolutie teweeg, maar vandaag maken ze gewoon deel uit van het dagelijkse leven van de leerlingen en de leerkrachten.

Nieuwe grenzen

Is alles nu perfect in het Robert Schuman Instituut? Uiteraard niet. Er is nog heel wat werk aan de winkel. De participatie van de leerlingen en de ouders in het duurzame beleid van de school staat nog in z’n kinderschoenen. Er zijn plannen om een infrastructuur te bouwen die aangepast is aan het pedagogische project, maar de onderhandelingen om deze uit te voeren, zijn lang en omslachtig. Het ontbreekt de verantwoordelijken van deze instelling dus zeker niet aan boeiende uitdagingen.

Stéphane Houbion est le fondateur de deux organisations : "Social Angels" et "Jeune et Citoyen".

La première est une communauté à laquelle peut adhérer n'importe quelle personne disposant de temps et de compétences à mettre à disposition d'associations. Ce "don de soi" va permettre à ces organisations de résoudre leur problème sans avoir à payer des montants astronomiques pour de la consultance.

La seconde concerne la formation des jeunes par rapport à la prise de décision. "Jeune et Citoyen" forme les jeunes à la tenue de conseils de classe, afin de stimuler la participation des élèves et porter des projets collectifs. 

Convaincue de l'importance de l'éducation, Sarah Heymans propose des outils pédagogiques afin de développer l'esprit d'entreprendre dés le plus jeune âge.

Gaëtan Duyckaerts est un des développeurs du système CIMEDE (Construction Industrielle de Maisons Evolutives Durables et Economiques), nouveau concept innovateur dans le monde de la construction en ossature bois. Développé au sein de l'Atelier de l'Avenir, il offre une certaine flexibilité aux solutions de logement, puisque les cloisons sont amovibles. La philosophie de Gaëtan Duyckaerts est de rendre l'immeuble meuble. Il travaille pour ce faire en réunissant industriels, universités et centres de recherche. Par ailleurs, l'Atelier promeut l'intégration socio-professionnelle par le travail de personnes sourdes et mal-entendantes.