Landbouw & Platteland

Revitaliser une région rurale par l’implantation d’une ferme à grillons participative

Le mémoire de Céline Lopes porte sur le village portugais de Rio de Couros, inscrit dans un territoire marqué par l’exode rural, le vieillissement de la population et le manque de perspectives économiques. Riche de l’apport théorique de quatre architectes et urbanistes, l’auteure a souhaité réinterpréter ce patrimoine territorial ordinaire et élaborer un projet local susceptible de catalyser une nouvelle dynamique de développement. Après avoir rencontré divers acteurs locaux, elle a proposé, maquette à l’appui, l’installation d’une ferme verticale axée sur la production de grillons à des fins alimentaires et ouverte aux visiteur·euse·s grâce – notamment – à un observatoire et un belvédère. Inspirée par l’économie circulaire, cette ferme serait frugale en termes de consommation d’eau, d’emprise au sol et d’utilisation de matières premières. En redonnant vie aux séchoirs à maïs ancestraux, elle serait également appelée à perpétuer une mémoire collective propre à la région.

> A téléchager : Mémoire Céline Lopes (PDF)

Het Zoniënwoud is een peri-urbaan ecosysteem van ongeveer 5.000 hectare net buiten de Europese hoofdstad, en is sinds 2017 erkend als UNESCO-werelderfgoed. Elk jaar wordt een zorgvuldig geselecteerd aantal bomen gekapt en vervangen door nieuwe bomen om het bos aan te passen aan de klimaatverandering, de biodiversiteit te vergroten en om hout te produceren. Momenteel wordt het grootste deel van dit hout naar Azië geëxporteerd, wat een negatieve ecologische voetafdruk oplevert (zo’n 10 tot 30% van de koolstof die bomen gedurende vele tientallen jaren hebben vastgelegd, komt vrij door het hout over de hele wereld te transporteren) en heel weinig lokale waarde.

Benjamin Moncarey en Stephan Kampelmann, de oprichters van Sonian Wood Coop, willen deze jaarlijkse aanvoer van meer dan 10.000 kubieke meter hout gebruiken om de houteconomie te stimuleren in en rond Brussel. En ze willen meteen ook een alternatief bieden voor het wereldwijde exportmodel dat de Belgische bosbouw domineert.

Sonian Wood Coop orkestreert de samenwerking binnen de houtbewerkingsgemeenschap. Het werkt samen met boseigenaren, houthakkers, zagerijen, verwerkers, timmerlieden, schrijnwerkers en andere partners in de heropbouw van een gerelocaliseerde waardeketen, die in elke fase een sociale en economische meerwaarde genereert.

PachaGreens is een Gentse stadsboerderij die verse microgroenten kweekt. Deze microgroenten, of gekiemde zaden, hebben allang hun plaats in de culinaire wereld. Chef-koks waarderen ze om hun grote decoratieve waarde en smaak. Hun potentieel is echter veel groter, omdat deze microgroenten gemakkelijk dagelijks gebruikt kunnen worden in bijvoorbeeld de vorm van salades. Tom De Windt creëerde PachaGreens met de ambitie om een voedzame, efficiënte en duurzame productie te ontwikkelen.

Wat maakt microgroenten zo duurzaam? Ten eerste hebben veel studies aangetoond dat een microgroente 4 tot 40 keer voedzamer is dan een volwassen soort. Bovendien duurt de groeicyclus slechts 10 tot 14 dagen en vergt die weinig onderhoud. Er komen geen chemische middelen aan te pas, enkel licht, een kleine hoeveelheid water en warmte.

Daarnaast worden de microgroenten van PachaGreens gekweekt uit organische zaden en op hennepvezelsubstraat, een zeer ecologische plant waarvan de vezels gemakkelijk te composteren zijn. De positieve impact op het milieu wordt bevorderd door een combinatie van productie in groenteserres en verticale binnenteelt in een geautomatiseerd en gecontroleerd systeem. Dit zorgt ervoor dat het teeltoppervlak regelmatig wordt vernieuwd. De microgroenten worden verkocht in biologisch afbreekbare verpakkingen in een groeiend netwerk van retailers.

L'élevage porcin de Christophe Michotte est basé sur plusieurs concepts ingénieux. Outre le fait qu'il possède une certification bio, il mise sur le bien-être de l'animal, la viande de qualité et la valorisation du patrimoine génétique (croisement entre une race rustique et locale). Ce jeune éleveur a créé un maillage écologique composé de haies et d'arbres fruitiers, il collabore avec les agriculteurs locaux pour se fournir en aliments et pour vendre sa production, il accueille des groupes pour leur faire découvrir sa passion en effectuant des parcours pédagogiques.

Grâce à l'action de Christophe la redynamisation villageoise est en marche !

Les Terres d'Ici rassemblent une pépinière sans pesticide, un restaurant, un maraichage bio et un pôle pédagogique pour les petits et les grands. La synergie entre ces différents pôles permet de maximiser la résilience et les impacts environnementaux positifs. Tous les acteurs des Terres d'Ici ont une part à jouer, que ce soit le maraicher qui produit des légumes sur un sol vivant, le cuisinier qui utilise une grande partie de la production du site ou les animaux qui égayent les visiteurs et aident le maraicher par de l'éco pâturage.

Comme le dit si bien Alexandre Lefebvre, "Les Terres d'ici sont une belle reconnexion de l'homme à la nature et de façon plus générale au sens de la vie".