Materials & Waste

De unieke luierservice van Washcot verhuurt en wast katoenen luiers en biedt een wekelijkse thuisleverings- en ophaaldienst. Ideaal voor de nieuwe generatie ouders die waarde hecht aan milieu en gezondheid. Washcot bedient zowel gezinnen als kinderdagverblijven over heel Vlaanderen, Brussel en Waals-Brabant.

Shayp is een slimme en goedkope technologie voor waterbesparing in woningen en niet-residentiële gebouwen. Het detecteert waterlekken in de watervoorziening en voorspelt rekeningen op basis van realtime waterconsumptie. Zodoende verkleint het bedrijf de ecologische voetafdruk van de gebruiker en bespaart op water- en verzekeringskosten.

For Good is een impactgerichte onderneming die ernaar streeft de ecologische voetafdruk van haar gebruikers te verkleinen, voor eens en voor altijd. De makers van For Good ontwikkelden een geautomatiseerde dienst (smartphone-app en online platform) die gebruikers op weg helpt naar een duurzamere levensstijl door hun gedrag op te volgen en bij te sturen op vlak van mobiliteit, consumptie en energiegebruik. Op een leuke en eenvoudige manier worden de gebruikers actief in de groeiende For Good-community.

Peerby is het eerste deelplatform dat mensen toelaat op grote schaal spullen te delen. Door het delen van spullen te promoten en te faciliteren wil WijDelen een gedragsverandering stimuleren van bezit naar gebruik van spullen. Bovendien verbindt de vzw buren, collega’s en organisaties onderling. Het platform werkt vraaggestuurd en is bijzonder toegankelijk. Iets nodig, stel gewoon de vraag. Je bericht komt terecht bij alle naburige Peerby-leden en je vindt snel wat je zoekt. Het systeem is daarmee eenvoudig, sociaal, ecologisch en economisch. “Fan zijn van je probleem, niet van je oplossing, blijft voor de nodige drive zorgen” weet Lieven D’hont, medeoprichter van het deelplatform. 

Deelplatform

In 2013 richtten Lieven, Ludo en Kristof het eerste deelplatform WijDelen.be op. Dit werd meteen een succes en het jaar erop startte de samenwerking met de Amsterdamse startup Peerby. “We leren veel van elkaar. Zowel voor social media als voor het ontwikkelen van een nieuw businessmodel” vertelt Lieven. In 2017 overschreed de organisatie de kaap van 25.000 leden. Tot dan functioneerde het initiatief enkel op subsidies en giften. Begin 2017 lanceerde WijDelen Peergroups om het model financieel rendabel te maken. De eerste klanten zijn Colruyt, Ikea en Greentrack. Eens het initiatief tien klanten telt, vermoedelijk in het najaar van 2017, zal de vzw omgevormd worden tot een coöperatie die een duurzaam beheer van het model zal garanderen. “In de toekomst willen we een breed gedragen ecosysteem voor het delen van spullen op punt zetten.”  

Mentaliteits- en gedragsverandering

Het delen van spullen is een eerste stap in de omschakeling naar een cultuur waarin bezit en spullen een andere invulling krijgen. “Zo heb ik eigenlijk een gat nodig in de muur en geen boormachine” legt Lieven uit. En die omschakeling is nodig als we willen afstappen van overconsumptie en excessief materiaalbezit. De kracht van Peerby is haar laagdrempeligheid. Het uitgangpunt is het vertrouwen tussen mensen en de grote bereidheid om elkaar te helpen. “Mensen houden van hun spullen, maar hebben er ook plezier aan om ze uit te lenen omdat ze met hun spullen anderen kunnen helpen. Dat is de dynamiek die we willen opwekken” stelt Lieven.

Communauté de la Poudrière is een pluralistische, zelfstandige leef- en werkgemeenschap waar de mens een centrale plaats heeft. Elk van de drie vestigingen, in Brussel, Vlaanderen en Wallonië, bestaat uit gezinnen en alleenstaanden, van alle leeftijden, met verschillende sociale achtergronden en geloofsovertuigingen. De gemeenschap formuleert een alternatief voor het individualisme en het kapitalisme en verzet zich tegen de wegwerpmentaliteit. En dat al bijna 60 jaar. Door afval en herbruikbare spullen op de halen, te recycleren en eventueel opnieuw te verkopen, kan ze haar financiële autonomie bewaren. De gemeenschap biedt een warme omgeving en morele en/of materiële steun aan mensen in kwetsbare situaties.

Een oude rot in het vak

In 1958 ontstond op natuurlijke wijze een eerste gemeenschap in een achtergestelde wijk in Brussel. Van bij het prille begin delen de leden hun inkomen, werk, maaltijden en vrije tijd. In 1964 werd La Poudrière een vzw. Een tiental jaren later opende een tweede gemeenschap haar deuren. La Poudrière werd een plaats waar mensen in kwetsbare situaties terecht kunnen en worden opgevangen door mensen met een betere toegang tot meer sociale of financiële middelen. In 2017 heeft zich in elke regio, meer bepaald in Brussel, Rummen en Péruwelz, een gemeenschap gevestigd. De leden genereren een inkomen door ten eerste afval te verzamelen, te sorteren en te recycleren. Ten tweede halen ze herbruikbare meubels, huishoudapparaten, kleding en andere spullen op, om deze te verkopen via de website of in hun winkels.

De geest van Ghandi

La Poudrière is gestoeld op een van Ghandi’s bekende principes: “Live simply so that others may simply live.” Hiervoor zijn eenheid en gelijkheid sleutelelementen. De gemeenschap wil verspilling tegengaan, delen promoten en zo “een alternatief bieden voor een samenleving die de weg kwijt is” vertelt Yves Dosimont. “En onze formule blijkt haalbaar, aangezien we al bijna 60 jaar bestaan”. Op die manier wil de gemeenschap hulp bieden aan mensen in armoede, mensen die moeilijk aansluiting vinden tot gespecialiseerde organisaties, of gewoon mensen die nood hebben aan een break.

Foodsavers Gent, een project van OCMW en Stad Gent, is een distributieplatform voor voedseloverschotten. Het vormt de logistieke schakel tussen het aanbod aan voedseloverschotten en de grote nood aan voedselondersteuning voor financieel kwetsbare mensen. De draaischijf is de Leerwerkplek van het OCMW. Hier werken en leren een tiental mensen die moeilijk aansluiting vinden op de regulieren arbeidsmarkt. Zij halen het voedsel op bij veiling en supermarkten, controleren het en verdelen het onder de Gentse sociale partnerorganisaties. Op hun beurt bieden deze organisaties voedselpakketten en bereide maaltijden aan mensen in armoede. Ten slotte reduceert Foodsavers Gent zo een flinke hoeveelheid CO₂-uitstoot. “Foodsavers brengt milieu, voedselondersteuning en sociale tewerkstelling samen in één relevant, duurzaam project” stelt Wouter Verstraete van OCMW Gent.

Vliegende start  

In 2015 slaan de Dienst Werk, de Dienst Leefmilieu en Klimaat en het OCMW van Stad Gent de handen in elkaar om aan de slag te gaan met de Gentse voedseloverschotten. Uit een studie van Komosie vzw blijkt vooral de nood aan logistieke ondersteuning enorm. Twee jaar later presenteren ze Foodsavers Gent: het eerste grootschalige, professionele logistiek platform voor de recuperatie van voedseloverschotten. Midden 2017 wordt wekelijks al 6 ton aan voedseloverschotten verdeeld over een 30-tal Gentse sociale organisaties die op hun beurt zo’n 2500 mensen per week bereiken. “Het jonge project heeft nog een enorm groeipotentieel” vertelt Wouter Verstraete. “Onze doelstelling om tegen het einde van 2017 100 ton te recupereren, zullen we ruimschoots overtreffen”. Voor de doelgroepmedewerkers betekent het project een totaalopleiding: logistiek, ICT en magazijnier. Bovendien krijgen ze hulp bij het behalen van hun rijbewijs B en/of C.   

Bloeiend netwerk

Het doel is een uitgebreid netwerk dat lokale en onvermijdbare voedseloverschotten een nieuwe bestemming geeft. Omwille van het groot aantal betrokken actoren is een goede samenwerking cruciaal. Het platform haalt de voedseloverschotten op bij veilingen en grootwarenhuizen en bezorgt ze bij voedselbedelingsinitiatieven, sociale kruideniers en sociale restaurants. Om efficiënt te werk te kunnen gaan, is het van belang de vraag en het aanbod maximaal op elkaar af te stemmen. Evalueren en bijsturen zijn constante opgaven. Met zowel schenkers als afnemers wordt uitvoerig overlegd en gereflecteerd. Foodsavers Gent kadert in de bredere voedselstrategie van de stad “Gent en Garde”.

L'économie circulaire dans l'agro-alimentaire: quel avenir en Belgique au-delà des success stories?

Le thème de l’économie circulaire envahit de plus en plus l’espace public et le débat sociétal, s’appuyant sur de nombreuses "histoires à succès". Cette présence massive contraste avec le peu de recherches académiques en la matière, particulièrement dans le domaine agro-alimentaire. Philippine de Radiguès a questionné la durabilité et la réplicabilité des chaînes de production circulaire de ce secteur en Belgique. Sur la base d’une vingtaine de rencontres avec des acteurs très variés, représentant des entreprises de taille, nature et histoire très diverses, elle a identifié les principales opportunités et limites à l’expansion de l’économie circulaire. Parmi ces limites, la récurrence d’obstacles techniques, le flou juridique et réglementaire frappant les notions de "déchets" et de "coproduits" et la difficulté de s’étendre au-delà des marchés de niche. Ces difficultés frappent davantage les initiatives récentes, innovant dans de nouveaux produits et secteurs, que les entreprises qui pratiquent de longue date des formes d’économie circulaire sans être nécessairement identifiées comme telles.

De la réparation de chaises au réaménagement complet de bureaux, Nnof (Nearly New Office Facilities) offre une deuxième voire une troisième vie au mobilier de bureau. Les matériaux sont recyclés et le mobilier relooké. Le concept est à la fois excellent pour la planète (70 % de déchets en moins) et pour le porte-monnaie du client. Le concept fut inventé par un groupe de sociétés familiales, actives dans le déménagement et l’aménagement de bureaux, qui souhaitaient entreprendre de manière plus durable.

Nouveau réaménagement

Nnof transforme les bureaux et leurs mobiliers existants en nouveaux aménagements au look & feel rafraîchissant, en recyclant le plus possible de matériaux récupérés. Selon ses propres dires, l’entreprise peut réutiliser entre 50 et 70 % du mobilier de bureau, et jusqu’à 95 % des sièges. Pour le client, un bureau « nnofté » représente une sérieuse économie.

Réduction de CO2

Grâce au recyclage du mobilier, Nnof évite l’exploitation de nouvelles matières premières. Nnof a développé un outil d’analyse du cycle de vie des produits qui permet de chiffrer les efforts réalisés en faveur du respect de l’environnement. Jusque 17 tonnes de rejets de CO2 pour 200 postes de travail réaménagés par Nnof seraient ainsi économisées. En interne aussi, Nnof se soucie d’écologie : des hôtels à insectes et une prairie fleurie ont été réalisés sur le site de l’entreprise et les collaborateurs recoivent des cours de conduite écologique.

La croissance en temps de crise

Outre des cours de néerlandais, tous les collaborateurs de Nnof reçoivent des formations techniques pour soulever et transporter le mobilier ainsi que sociales et interculturelles. Nnof coopère aussi avec un atelier protégé. L’entreprise a une politique de développement des compétences de son personnel, elle organise régulièrement des évaluations et attache beaucoup d’importance à la formation et au coaching. En outre, Nnof organise des réunions ouvertes à tous les collaborateurs afin de leur permettre d’émettre de nouvelles idées à la direction. De cette manière, l’entreprise reste en phase avec ses travailleurs. « En deux ans de temps, nous sommes passés de 120 à 170 salariés », indique Anne Lenaerts de Nnof. « C’est une belle performance par ces temps de crise et une perspective d’avenir positive. »